Lichaamsbeweging en COPD:

V: Waarom is lichaamsbeweging een belangrijk onderdeel van behandelregimes voor COPD?

Dr. Lee-Chiong: Lichaamsbeweging is over het algemeen een belangrijk onderdeel van longrevalidatie. Het verlengen van de duur of intensiteit van de lichaamsbeweging kan de therapeutische effecten van een revalidatieprogramma positief beïnvloeden en de kwaliteit van leven van COPD-patiënten verbeteren. Het is aangetoond dat lichamelijke activiteit op lange termijn leidt tot minder ziekenhuisopnames¹  en exacerbaties².  COPD-symptomen, zoals benauwdheid en inspanningsintolerantie zorgen ervoor dat dagelijkse activiteiten, zoals traplopen en zelfs douchen voor patiënten lastig zijn. Deze symptomen verergeren naarmate de ziekte vordert, wat leidt tot inactiviteit en een verminderde spierconditie. Dit kan een cyclus worden, die leidt tot verdere inactiviteit, sociale isolatie en vrees voor het uitvoeren van activiteiten die tot dyspneu zouden kunnen leiden.³  Er is een verband aangetoond tussen verbeteringen in de inspanningstolerantie en fysiologische veranderingen, zoals een verbeterde spierfunctie, een verandering in het ademhalingspatroon (hoger ademvolume), en een lagere ademhalingsfrequentie die leidt tot een verminderde verhouding tussen dode ruimte en ademvolume en dus tot een lagere beademingsbehoefte voor lichaamsbeweging.^{4, 5} Bij een verhoogde inspanningstolerantie hebben patiënten meer kans om op een plezierige wijze hun dagelijkse activiteiten te kunnen uitvoeren.

V: Hoe kunnen COPD-patiënten hun inspanningstolerantie verbeteren?

Dr. Lee-Chiong: Training helpt COPD-patiënten om de spiermassa en spierkracht op te bouwen die zij nodig hebben om de perifere spierfunctie te verbeteren en dit wordt voor patiënten als essentieel beschouwd om een fysiologisch trainingseffect te kunnen bereiken.^{4, 5}

V: Wat is het lastigste voor patiënten bij het volgen van hun trainingsprogramma?

Dr. Lee-Chigong: Patiënten kunnen hun trainingsprogramma alleen beter volhouden, en dit verbeteren, als zij een verlichting van hun dyspneu ervaren. Inspanningsdyspneu is benauwdheid of moeizame ademhaling die door beweging ontstaat. Het is een algemeen symptoom van COPD maar ook een belangrijke uitdaging bij het opbouwen van inspanningstolerantie bij COPD-patiënten.⁶

V: Welke factoren dragen bij aan inspanningsdyspneu?

Dr. Lee-Chiong: Er zijn verschillende bekende pathofysiologische factoren die bijdragen aan inspanningsdyspneu bij COPD-patiënten: inspiratoire spierzwakte, een grotere beademingsbehoefte in verhouding tot capaciteit en dynamische luchtwegcompressie, om er een paar te noemen. Naast de longfunctie is perifere spierkracht een belangrijke bepalende factor voor de inspanningscapaciteit. ^{7, 8}

V: Hoe kunnen patiënten verlichting krijgen van dyspneu?

Dr. Lee-Chiong: Interventies zoals ‘pursed lip’-ademhaling^9,10, gebruik van ontstekingsremmende middelen ¹¹, helium-zuurstofmengsels^{12, 13} en chirurgische procedures – longvolumereductie^{14, 15} of plaatsing van endobronchiale kleppen^{16, 17} – kunnen luchtwegobstructie of dynamische hyperinflatie doen afnemen en dit kan vervolgens weer verlichting van dyspneu bieden. Voor stabiele COPD-patiënten met een verhoogde inspanning van de ademhalingsspieren samenhangend met een hoge beademingsbehoefte in verhouding tot de ademhalingsspiercapaciteit, wat bijdraagt aan dyspneu, kan CPAP- of drukondersteunende beademing met NIV-apparatuur de klachten verminderen en de inspanningstolerantie verbeteren.¹⁸

V: Wat zijn de voor- en nadelen van het gebruik van NIV voor de behandeling van dyspneu?

Dr. Lee-Chiong: Uit onderzoek is gebleken dat toepassing van NIV tijdens de beweegtraining kan resulteren in een afname van de inspanningsdyspneu en een toename van de prestaties en het uithoudingsvermogen tijdens het bewegen. ^{19, 20, 21} Tijdens deze onderzoeken werd NIV echter meestal met een gezichtsmasker toegepast en was een stroombron noodzakelijk. Hierdoor is de apparatuur minder goed draagbaar en kan de therapietrouw afnemen.²⁰