Vooruitblik: de verschuiving van rol van precisie diagnostiek tijdens de COVID-19-pandemie

Nu een tweede golf van COVID-19-infecties zich over de wereld verspreidt, raakt de gezondheidszorg (en daarmee ook de werknemers in de zorg) al snel weer overbelast. Hoewel het aantal gevallen en de respons per regio en plaats verschillen, stijgt het aantal infecties wereldwijd snel. Het goede nieuws is dat het sterftecijfer lager is dan afgelopen lente. Dit komt doordat onderzoekers hun bevindingen hebben gedeeld en farmacotherapeutische behandelingen nu helpen het herstel te bespoedigen en het aantal sterfgevallen onder bepaalde groepen patiënten te verlagen. Daarnaast kunnen we over niet al te lange tijd beschikken over COVID-19-vaccins die op dit moment worden getest in fase 3-onderzoeken. Ook is er onlangs een testkit voor thuis goedgekeurd. Met deze nieuwe mogelijkheden lijkt het erop dat de pandemie een nieuwe fase ingaat. 

Ondanks deze ontwikkelingen is er echter nog veel onbekend over SARS-CoV-2-infecties, bijvoorbeeld waarom sommige mensen ernstig ziek worden van COVID-19 en anderen niet, en wat de langetermijngevolgen zijn voor mensen die zijn besmet. Op het gebied van dat eerste vraagstuk komt er steeds meer kennis beschikbaar, bijvoorbeeld over anticytokinebehandelingen voor inflammatoire darmziekten die mogelijk bescherming bieden tegen COVID-19 en de aanzienlijk slechtere prognose voor patiënten bij wie longembolie optreedt. Wat betreft de langetermijngevolgen lijken er vroege symptomen te zijn die een indicatie geven van de kans dat patiënten aanzienlijk langer last zullen hebben van COVID-19 dan de meeste patiënten. Bovendien is nu duidelijk dat sommige van deze patiënten niet alleen aanhoudende symptomen hebben, zoals vermoeidheid, maar ook chronische aandoeningen aan het hart en andere organen aan de besmetting overhouden. 

Nu de huidige golf beter kan worden opgevangen, en het ernaar uitziet dat vaccinaties binnenkort kunnen starten, verwacht Chip Truwit, MD, FACR, Chief Medical Officer Precision Diagnosis bij Philips, dat de rol van precisiediagnose uiteindelijk zal verschuiven van acute COVID-19-zorg naar een ondersteunende rol die zorgverleners helpt de ziektelast voor patiënten beter te beheersen en daarnaast nieuw onderzoek mogelijk maakt dat inzichten biedt voor hoe werknemers in de gezondheidszorg kunnen omgaan met een volgende pandemie.

"Onderzoekers hebben in de afgelopen negen maanden veel kennis opgedaan over de behandeling van COVID-190patiënten ", zegt Truwit. "Het is belangrijk dat de medische en wetenschappelijke gemeenschap meer informatie blijven vergaren over deze ziekte en nieuwe gegevens over de pandemie blijven genereren, of dat nu is door middel van CT-scans van de borstkas of geanonimiseerde echografiegegevens in de cloud of door te kijken naar bloedstolsels en verbanden aan te tonen tussen demografische gegevens en klinische uitkomsten. Dergelijke gegevens zullen fundamenteel zijn voor bevolkingsonderzoeken die zullen leiden tot nieuwe inzichten voor de toekomstige zorg bij COVID-19. Daarnaast zullen we uiteindelijk een fase bereiken waarin COVID-19 voor een bepaalde groep patiënten leidt tot een of meerdere chronische aandoeningen waarvoor doorlopende behandeling nodig is. De snelheid waarmee de medische en wetenschappelijke gemeenschap zich aan die realiteit aanpassen, zal grote gevolgen hebben voor patiënten, families, werk en maatschappijen."

Nu het aantal COVID-19-gevallen in de VS en wereldwijd steeds verder stijgt, ondersteunt Philips zorgverleners met een uitgebreide portfolio van geïntegreerde, slimme oplossingen voor de diagnose, behandeling en bewaking van patiënten met COVID-19. Van datagedreven praktijkmanagement en het verbeteren van de ervaringen van radiologiemedewerkers en patiënten tot het verhogen van de diagnostisch betrouwbaarheid om de patiëntenzorg te verbeteren; Philips verbindt de juiste gegevens, technologie en klinische inzichten om de weg van de patiënt naar precisiediagnose en -behandeling te openen. Philips heeft nauw samengewerkt met klanten om te begrijpen voor welke uitdagingen zij staan en te kunnen voorzien in hun behoeften tijdens de pandemie door opschaling van de productie van Lumify, een draagbare point-of-care echografieoplossing met geïntegreerde REACTS-functionaliteit voor tele-echografie voor samenwerking en training op afstand.

CT-scans en diagnostische röntgenfoto's zijn ook essentieel voor het beoordelen van schade aan de longen als gevolg van COVID. Het Philips-team in de Filippijnen ontwikkelde een innovatieve oplossing om tegemoet te komen aan de vraag, terwijl de veiligheid van patiënten en medewerkers zo veel mogelijk werd gewaarborgd. Het team bouwt industriële transportcontainers om tot cabines voor CT- en röntgenbeeldvorming die kunnen worden neergezet daar waar ze nodig zijn: in ziekenhuizen, op het terrein van ziekenhuizen of in de gemeenschappen.

Echografie, cardiovasculaire magnetische resonantie (CMR) en spectrale CT, technieken die in de dagelijkse klinische praktijk breed worden toegepast, worden  ook al gebruikt in wetenschappelijk onderzoek om de gevolgen van hartziekten veroorzaakt door COVID-19 te helpen differentiëren. 

Een van de belangrijkste vragen over de langdurige effecten van COVID-19 heeft betrekking op schade aan het hart van patiënten en de langetermijngevolgen daarvan. In een recent onderzoek met patiënten die herstelden van COVID-19 werden CMR-beelden geanalyseerd. Hieruit bleek dat er bij 78 procent van de patiënten afwijkende bevindingen te zien waren. De auteurs van het onderzoek zeiden dat dit een indicatie is van oedeem en/of ontsteking van hartspierweefsel bij de meeste patiënten, waarbij bij sommigen ook het pericard is aangetast. Zonder dit onderzoek zou dergelijke schade aan het hart mogelijk nooit zijn ontdekt, aangezien veel van deze patiënten alleen milde symptomen van COVID-19 meldden. In een ander recent wetenschappelijk onderzoek werden CMR-beelden geanalyseerd van patiënten die kort daarvoor waren hersteld van COVID-19. Hieruit bleek dat oedeem van het hartspierweefsel en late contrastversterking met gadolinium (LGE) veel voorkomen bij mensen die herstellende zijn van COVID-19 en dat de nasleep van longziekte waarschijnlijk de oorzaak van symptomen was bij deze patiënten.

Op vergelijkbare wijze helpt ook cardiale echografie bij het in beeld brengen van de schade die COVID-19 aan het hart toebrengt. Dit kan artsen ondersteunen om risicopatiënten sneller te identificeren en kan daarnaast ook helpen als richtlijn bij toekomstige behandelingen. Bij een recent onderzoek met COVID-19-patiënten in het ziekenhuis bleek dat met cardiale echografie (echocardiografie) verschillende vormen van structurele schade na cardiaal letsel konden worden geïdentificeerd die kunnen optreden bij patiënten met COVID-19. Bij 62 procent van de onderzoekspopulatie was er bewijs van schade aan de hartspier. Bij deze patiënten bleek bij echografie dat er meer elektrocardiografische afwijkingen te zien waren, zoals een hogere concentratie biomarkers voor ontsteking, en een hogere prevalentie van afwijkingen bij TTE dan bij patiënten zonder schade aan het hart.

Inmiddels hebben we geleerd dat de fysieke toestand van COVID-19-patiënten per dag kan variëren; dit geldt met name voor hun cardiovasculaire toestand. De zuurstofsaturatie van een patiënt kan de ene dag voldoende zijn, maar de volgende dag sterk dalen. Er is nog onvoldoende kennis over patiëntkenmerken als leeftijd, gewicht en medische voorgeschiedenis als variabelen die invloed hebben op de cardiovasculaire respons op COVID-19.  Beeldvormingsoplossingen kunnen helpen bij het opsporen van de structurele afwijkingen waarmee rekening moet worden gehouden bij de zorg en die tegelijkertijd ook helpen de koppeling te maken naar uitkomsten.

"Aan het begin van de pandemie, toen er nog onvoldoende testcapaciteit was om aan de vraag te voldoen, speelde beeldvorming in veel landen en gemeenschappen een cruciale rol bij de triage van patiënten. Daarnaast is beeldvorming essentieel voor de verdere behandeling van COVID-19-patiënten, zowel op de afdeling radiologie als op andere locaties, waaronder IC's, SEH's, OK's en tenten en cabines buiten ziekenhuizen. Vandaag de dag zijn er wel PCR- en antilichamentests beschikbaar. De belangrijke rol van beeldvorming is daardoor verschoven van het gebruik voor eerstelijnsscreening op COVID-19 naar een manier om de klinische toestand van patiënten te bewaken om tijdig zorg te kunnen bieden naarmate de ziekte voortschrijdt", aldus Truwit. "Het gebruik van diagnostische beeldvorming voor COVID-19 houdt nu niet op. Ik verwacht er nog veel meer onderzoek zal worden ontwikkeld op basis van de steeds grotere hoeveelheid beschikbare gegevens van mensen."